“ในแง่ประวัติศาสตร์ผู้ตั้งถิ่นฐานผิวขาวเป็นตัวแทนของการปกครอง แบบอาณานิคม และการพัฒนาของพวกเขาไม่ว่าในด้านวัฒนธรรม หรือเศรษฐกิจ ไม่อาจเทียบเคียงได้กับชาวอาณานิคม (ทั้งนี้เพราะ) ชนผิวขาวที่นี่ไม่ได้ตกเป็นเหยื่อของการล้างเผ่าพันธุ์ การเอาเปรียบ ทางเศรษฐกิจ การทำลายวัฒนธรรม และการกีดกันทางการเมือง” (Loomba, 1998: 9)

               เทีย แอสต์ลีเริ่มต้นเรื่องว่า

“The morning the men came, policemen, someone from the government, to take the children away from the black camp along the river, first there was the wordless terror of heart- jump, then the wailing, the women scattering and trying to run dragging their kids, the men sullen, powerless before this new white law they’d never heard of. Even the coppers felt lousy seeing all those yowling gins. They’d have liked the boongs to show a bit of fight, really, then they could have laid about feeling justified. But no. The buggers just took it. Took it and took it. The passivity finally stuck in their guts. (290)

               ในตอนนี้ผู้เล่าเรื่องย้อนไปเล่าคำบอกเล่าของรูที หลังจากที่ตำรวจลักเอาตัวลูกของเธอไปพร้อมกับเด็กคนอื่นๆ เธอวิ่งตามลูกไป

“She bin chase that buggy two miles till one of the police he ride back on his horse an shout at her an when she wouldn take no notice she bin run run run an he gallop after her an hit her one two, cracka cracka, with his big whip right across the face so the pain get all muddle with the cryin and she run into the trees beside the track where he couldn follow. She kep going after that buggy, fighting her way through scrub but it wasn’t no good. They too fast……” (291)

               เนลลีพาลูกหนีไปพึ่งครอบครัวชาวผิวขาว คือ จอร์จและเมก เจ้าของฟาร์มที่เธอเคยเข้าไปทำงานบ้านให้ ทั้งสองสามีภรรยาเมื่อรู้เรื่องก็ช่วยพาลูกชายของเนลลีไปซ่อน และออกรับหน้าแทนเมื่อตำรวจเข้ามาค้นบ้านโดยบอกตำรวจว่าเนลลีไม่มีลูก แม้จะไม่เชื่อ ตำรวจก็ทำอะไรไม่ได้และออกจากบ้านไปมือเปล่า

               ผู้เขียนจบเรื่องดังนี้

“He put into her arms and the two of them rocked somberly before him. He still hadn’t understood. The old men old women uncles aunts cousins brother sisters the humpies bottles dogs dirty blankets tobacco handouts fights river trees all the tribe’s remnants and wretchedness, destruction and misery. Her second skin now “Not same,” she whispers. And she cried them centuries of tribal dream in those two words. “Not same.” (296)

               ลักษณะดังกล่าวสอดคล้องกับการศึกษาวิถีชีวิตของชาวอะบอริจิน จากการค้นคว้าของจอห์น ริคาร์ด ( John Rickard) ในบทที่มีชื่อว่า Aborigines (Whitlock and Carter, 1992: 64) พบว่า

“ การเคลื่อนย้ายของเผ่าอะบอริจินจากที่หนึ่งไปที่หนึ่งนั้นสะท้อนถึงแบบแผนบางอย่างที่โยงกับที่ดินในเชิงจิตวิญญาณและวัตถุ ดังนั้นการที่จะกล่าวว่า ชนอะบอริจินเป็นชนเผ่าเร่ร่อนนั้นผิดอย่างยิ่งเพราะอาจทำให้เข้าใจว่า(เป็นการเคลื่อนย้ายอย่าง)ไม่มีจุดหมายปลายทาง จริงๆ แล้ว ในพื้นที่บางแห่งที่มีความอุดมสมบูรณ์ ชุมชนอะบอริจินจะตั้งถิ่นฐานเป็นหลักแหล่ง ในบริเวณทิศตะวันออกเฉียงใต้ มีหมู่บ้านที่สร้างด้วยหิน อยู่ใกล้ทะเลสาบและแม่น้ำที่มีปลาชุกชุม จึงมีเครื่องมือจับปลาที่หลากหลาย แต่แม้ในบางถิ่นที่แห้งแล้ง มีการเคลื่อนย้ายเป็นระยะทางไกล แต่ลักษณะการเคลื่อนจะเป็นวงกลม ทั้งนี้เพื่อดูแลพื้นที่และรักษาทรัพยากรธรรมชาติ รวมทั้งดูแลแหล่งสถิตย์ของสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ชนอะบอริจินจะเก็บพืชพรรณต่างๆ ไม่ใช่เพื่อเป็นอาหารเท่านั้น แต่เพราะพวกเขาต้องการอยู่ใกล้กับแหล่งกำเนิดของวัฒนธรรม” (หน้า 64)

               ถึงแม้เทีย แอสต์ลีจะเป็นนักเขียนผิวขาว แต่เธอก็สามารถถ่ายทอดอารมณ์ความรู้สึกและภาษาของชาวอะบอริจินได้อย่างสมจริงจากการที่เธอใช้ชีวิตช่วงหนึ่งอยู่ในท้องทุ่งและได้สัมผัสกับชีวิตของชาวอะบอริจิน ผลงานเรื่องสั้นและนวนิยายของเธอจึงเป็นงานสัจนิยมเชิงสังคม (social realism) ที่เสนอประเด็นเดียวกับปัญหาเหยียดผิวในออสเตรเลีย (Ferrier, 1985: 207-208)

               การถ่ายทอดภาษาของชาวอะบอริจินในเรื่องสั้นเรื่องนี้ทำให้สามารถโยงประเด็นให้เห็นถึงการครอบงำของเจ้าอาณานิคมในรูปแบบของภาษา ชนพื้นเมืองไม่เพียงแต่ถูกบุกรุกและยึดที่ดินเป็นเมืองขึ้นและฉกฉวยทรัพยากรธรรมชาติไปเท่านั้น ยังถูกครอบงำทางวัฒนธรรมโดยที่ภาษาเป็นเครื่องมือสำคัญ คนพื้นเมืองถูกบังคับให้เรียนรู้ภาษาของเจ้าอาณานิคมเพื่ออธิบายสภาพแวดล้อมในบ้านเมืองของตนเอง ผลก็คือ “intolerable wrestle with words and meanings has as its aim to subdue the experience to the language, the exotic life to the imported tongue.” (Ashcroft, Griffiths & Tiffin, 1989: 25) นั่นคือ เกิดความแปลกแยกในการใช้ภาษา เพราะภาษาของเจ้าอาณานิคมย่อมไม่มีวงศัพท์ที่จะอธิบายสภาพแวดล้อมและวัฒนธรรมของประเทศอาณานิคมได้ นอกจากนี้ยังมีกรณีของประเทศหมู่เกาะในทะเลแคริบเบียนที่ชนพื้นเมืองเผ่าต่างๆ ที่ใช้ภาษาที่ต่างกันถูกจับไปเป็นทาสทำงานในไร่ของชนผิวขาว และชนหลายเผ่าเหล่านี้ถูกบังคับให้อยู่รวมกันโดยที่สื่อสารกันไม่รู้เรื่อง และให้ใช้ภาษาของคนผิวขาว ทั้งนี้เพื่อไม่ให้มีการสื่อสารที่อาจนำไปสู่การลุกฮือขึ้นสู้ได้ (อ้างแล้ว: 27) ลักษณะดังกล่าวปรากฏในหมู่ชาวอะบอริจินด้วย นั่นก็คือการถูกบังคับให้ใช้แรงงานในไร่และเรียนรู้ภาษาอังกฤษ ผลก็คือเกิดสิ่งที่เรียกว่า “english” แทนที่จะเป็น “English” คือ เกิดภาษาอังกฤษใหม่ที่ผ่านการยื้อยุดระหว่างภาษา English กับภาษาดั้งเดิม (อ้างแล้ว: 38-51) ตัวอย่างเช่น ภาษาของกวีอะบอริจินชื่อ แบนโจ วอร์รูมารา(Banjo Worrumarra) ในกวีนิพนธ์บทที่มีชื่อว่า “Pigeon Story” (Davis, 1990: 158)

Now— PIGEON___ Pigeon START OFF— him bin— I talk to you— with the pidgin English, Pidgin— white man tongue, Pidgin— he bin start off got— breakin’ in HORSE— him bin SHEARER— shearin’ sheep— with a BLADE— not a machine— ‘cos those days they had a blade— so he bin work on that one— shearin’ blade— he bin work Quanbun— Noonkenbah— Liveringa than he went back to Kimberley down— he work there— an’ he went back to p’lice camp— then he start p’trol— he went for p’trol— look around some fella inna bush— he tracking— ……………

Russell Drysdale "The Ruins, Lake C allabonra " จากหนังสือ great Australian Paintings, Lansdowre Press, 1971

               ชื่อเอนกูลาที่ชายชราเรียกกระทบจิตใจแมรีเพราะชื่อนี้คุ้นหูอย่างยิ่ง แต่เธอจำไม่ได้ว่าเธอได้ยินชื่อนี้มาจากไหน
แต่แม้ว่าแมรีได้ถูกทำให้กลายเป็นคนขาวไปแล้ว ลึกๆ ลงไปเธอโหยหากำเนิดของตนเอง

“Afterwards, in the settlement, Mary was pleased to say that she came from Port Hedland and belonged to the Bulyarrie group in tribal relationship, but she never mentioned to Ted, or any white people, the secret elation it gave her to think she belonged somewhere, and to somebody.” (27)

               เธอเรียกตัวเองว่าบัลยาร์รี(Bulyarrie) เพราะครั้งหนึ่งหญิงชราอะบอริจิน เรียกเธอว่า “เด็กหญิงชาวบัลยาร์รี” เพราะเธอมีสัญลักษณ์บางอย่างที่หน้าผาก นอกจากนี้เธอยังผูกพันกับหญิงอะบอริจินชื่อเนลลีที่มักเล่านิทานและร้องเพลงเกี่ยวกับอะบอริจิน
ขณะที่นั่งคิดถึงความหลัง แมรีประหลาดใจที่ได้ยินชายชราร้องเพลงพื้นเมืองที่เธอพอจะแปลออกว่า

Little one, Little one, Little Lost one, Child of my dreaming, Where are you ?………

               ตรงนี้ผู้เขียนได้บันทึกถึงวัฒนธรรมของชาวอะบอริจินให้ผู้อ่านเข้าใจอย่างชัดเจน ว่าวัฒนธรรมของชนอะบอริจินที่สร้างอัตลักษณ์ของชุมชนอย่างหนึ่งคือ การเล่าเรื่องและการร้องเพลงซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการสืบทอดประวัติศาสตร์ของชนเผ่า แคทเทอรีน เอช. เบิร์นต์(Catherine H. Berndt) (อ้างใน Brewter, 1995: 51) กล่าวว่า

“เพราะชนดั้งเดิมอะบอริจินอ่านหนังสือไม่ออก ดังนั้นการสั่งสอนและการบอกเล่าข้อมูลเกี่ยวกับผืนดินและทรัพยากรต่างๆ จึงเล่าผ่านถ้อยคำมากกว่าการวาดภาพ หรือระบายสีในถ้ำ หรือสัญลักษณ์อื่นๆ ทั้ง(ในรูปของ)เรื่องเล่าและเพลง ซึ่งเป็นหนทางในการส่งผ่านและรักษาวัฒนธรรมอะบอริจินเอาไว้”

               เอนกูลาเป็นชีวิตจิตใจของพ่อ แต่เมื่อเธออายุได้ 6 ปี ก็ถูกตำรวจขี่ม้ามาขโมยตัวไปตามนโยบายกลืนเผ่าพันธุ์ โดยเลือกเฉพาะเด็กที่เป็นลูกครึ่ง คนในเผ่าปลอบโยนเขาว่าเอนกูลาไม่ใช่ลูกแท้ๆ ของเขา แต่เกลนิตไม่อาจยอมรับได้ ตั้งแต่นั้นมาเป็นเวลา 25 ปี เขาก็เดินทางไปตามโบสถ์สำนักสอนศาสนาและสถานเลี้ยงดูเด็กในเมืองต่างๆ เพื่อตามหาลูกสาว แมรีรู้สึกขัดแย้งอยู่ในใจเมื่อตระหนักถึงนามเอนกูลาที่รู้สึกคุ้นเคย รวมทั้งแผลเป็นที่หน้าผากของเธอ

“She was sorry for the old man, but, after all, she was half white. He was not her father : her father had been a white man.” (35) “His eyes went past Mary, unwilling to meet hers. He gave no sign of having sensed what he had done to her; lifting a shroud from her mind, and stir in her that conflict between her desire to live like a white woman and her loyalty to traditions of the dark people.” (36)

               Going Home เป็นเรื่องของเด็กหนุ่มลูกผสมอะบอริจินชื่อ วิลเลียม จาคอบ วูดวาร์ด (William Jacob Woodward) ที่มีปู่เป็นคนผิวขาว เขาถูกส่งไปเข้าวิทยาลัยที่เมืองเพิร์ธหลังจบจากโรงเรียน ด้วยความสามารถเขากลายเป็นนักฟุตบอลของสถาบัน กลายเป็น ‘ดารา’ มีผู้คนแวดล้อมชื่นชม เขาถึงกับลืมบ้านเกิดของตนเอง

“Black hands grab the ball. Black feet kick the ball Black hopes go soaring with the ball to the pasty white sky. No one can stop him now. He forgets about the river of his Dreaming and the people of his blood and the girl in his heart. ………………. He never went out to the Park at Guildford, so he never saw his people : his dark, silent staring people, his rowdy, drunk people. He was white now.” (115)

               ทั้งสองแวะซื้อเหล้าระหว่างทาง แต่คนขายที่เป็นคนขาวไม่ยอมขายเหล้าให้โดยบอกว่าคนดำชอบกินเหล้าแล้วสร้างความเดือดร้อน พร้อมกับขู่ว่าจะแจ้งตำรวจ ทำให้บิลลีคิดว่า

“ all the time he had gulped in the wine and joy of the nightclubs and worn neat fashionable clothes and had white women admiring him, played the white man’s game with more skill than most of the wadgulas and painted his country in white man’s colours to be gabbled over by the wadgulas. All this time he has ignores his mumbling, stumbling tribe and thought he was someone better. Yet when it comes down to it all, he is just a black man. (121)

               เวลาไปโรงเรียน เขาต้องเดินเท้าเปล่าไป ไม่ว่าอากาศจะร้อนจัดหรือหนาวจัด ที่โรงเรียนเขาเรียนเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของอังกฤษและยุโรป และเรื่องอื่นๆ ที่ไม่เกี่ยวกับบ้านเกิดเมืองนอนของเขาเลย เขาจึงพบว่าการเรียนรู้ในวัยเด็กที่สนุกที่สุดคือการช่วยพ่อทำมาหากิน ไม่ว่าจะตกปลาหรือเลี้ยงสัตว์ เขาเล่าถึงความผูกพันกับธรรมชาติว่า

“Our back yard, the river, was equally important – the home of the Munta-Gudda that ruled the river, the land. If you misused your resources it would punish you in a strange way. Our myths , legends and beliefs have been handed down for centuries, telling us how to look after our country. Yet it is only in recent times that so-called Christian-civilised societies passed laws to protect our resources and Mother Earth.” (214)

               เขาเล่าว่าทุกวันนี้บ้านใหม่ของเขาอยู่ใกล้ถิ่นเดิม และอยู่บนถนนที่ชื่อว่า เบดฟอร์ด (Bedford) ตอนนี้เขากล่าวบางสิ่งที่ชี้ให้เห็นความผูกพันของคนอะบอริจินกับถิ่นฐาน

“Bedford Street is becoming well known. Peter Carey, the writer, also lives in Bedford Street, but in New York. I gave him a photo of the real Bedford Street to show him how far away from the center of the universe he lives” (215)

               เขาเล่าว่า แม้ปัจจุบันจะเกิดความเปลี่ยนแปลงในถิ่นที่อยู่ของเขาอย่างไรก็ตาม เขายังรู้สึกว่า

“Back Yards and homes certainly bring back memories of days long past, many that are related to the present. Our home was no mansion but it was ours. I still don’t think of owning it – we belonged to it and the landscape.” (215)

               ผู้เขียนจบเรื่องโดยกล่าวถึงกฎหมายที่ดินของรัฐบาลผิวขาว ทำให้รัฐบาลพยายามทำลายต้นไม้ที่กำหนดเขตของที่ดินของชนอะบอริจิน ซึ่งสำหรับชาวอะบอริจินแล้วแม้ว่าจะไม่มีต้นไม้ พวกเขาก็เดินกลับไปบ้านได้แม้ในความมืด และบ้านเป็นที่ที่ให้อัตลักษณ์แก่เขา ทำให้เขาเป็นตัวเป็นตนอย่างที่เป็นอยู่ ดังนั้น คนจึงเป็น “ส่วนหนึ่ง” ของที่ดิน ไม่ใช่เป็น “เจ้าของ” ที่ดิน

“Yet I could not fathom the small-minded politics of those who thought by getting rid of tree they were getting rid of the past, in case of future land claims. For I know that even without the tree I could walk directly, unaided, even in the dark, to where our home and cedar tree once stood. Where memories linger. A place that gave me identity, helped shape who and what I became. It gave me the sense of belonging too, being part of, not owning. …” (216)

               เรื่องสั้นทั้งสี่เรื่องนี้แสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่า อัตลักษณ์และถิ่นฐาน ซึ่งรวมถึงสังคมและวัฒนธรรมมีความเกี่ยวโยงกันอย่างแยกไม่ออก ลัทธิล่าอาณานิคมที่พรากคนออกจากถิ่นฐานของตนเองนั้นถือเป็นทำลายวัฒนธรรมดั้งเดิมอย่างถอนรากถอนโคน และย่อมเป็นการทำลายอัตลักษณ์หรือตัวตนของชนพื้นเมืองด้วย เอนยา ลูมบา(Ania Loomba) สรุปความคิดของฟรานซ์ ฟานอง (Frantz Fanon) ที่กล่าวไว้ใน Black Skin, White Mask และ The Wretched of the Earth ว่า

“งานของฟานองคัดค้านทฤษฎีเหยียดผิวเกี่ยวกับเรื่องพัฒนาการทางชีววิทยาและจิตวิทยาที่สรุปว่า “การทำให้ทันสมัย” (modernization) ทำให้คนพื้นเมืองเป็นบ้า โดยการเสนอว่า ไม่ใช่การทำประเทศให้ทันสมัย แต่เป็นลัทธิล่าอาณานิคมต่างหากที่บังคับชนพื้นเมืองให้ย้ายถิ่นและทำลายจิตวิญญาณของชาวอาณานิคมผู้ไม่สามารถยอมรับสิ่งที่เกิดขึ้นได้ เพราะลัทธิอาณานิคมกัดกร่อนตัวตนและจิตวิสัยของเขา...ประสบการณ์ในการเป็นเมืองขึ้นทำลายล้างตัวตนของชาวอาณานิคม ทำให้เขาเป็นวัตถุที่ถูกบดขยี้ และนี่คือเหตุที่ทำให้เขา “ไม่ใช่คน” (Loomba, 1998: 142-143)

               ปัจจุบันวรรณกรรมโพสต์โคโลเนียลที่เขียนจากปากคำของชาวอะบอริจินได้รับการเผยแพร่มากขึ้น และเป็นส่วนหนึ่งของการรื้อฟื้นวิถีชีวิตดั้งเดิมของชาวอะบอริจินให้ลูกหลาน อะบอริจินได้รับรู้ บาร์บารา ฟลิกค์ (Barbara Flick) (อ้างใน Brewster, 1991: 59) กล่าวว่า

“เราต่อสู้เพื่อสิทธิของลูกหลานของเรา เพื่อที่ลูกหลานของเราจะได้เข้าใจวัฒนธรรมของพวกเขา พวกเขามีสิทธิที่จะเรียนรู้เกี่ยวกับความเชื่อและการต่อสู้ของเรา และเราต้องสอนให้พวกเขาเข้าใจโลกอย่างที่พวกเราเข้าใจ”

_____________________________________________________________บรรณานุกรม

Ashcroft, Bill, Griffiths, Gareth and Tiffin, Helen. 1991. The Empire Writes Back: Theory and Practice in Post-colonial Literatures. London: Routledge. Bennett, Bruce and Hayes, Susan. 2000. Home and Away: Australian Stories of Belonging and Alienation. Nedlands: University of Western Australia Press. Brewster, Anne. 1995. Literary Formations: Post-colonialism Nationalism, Globalism. Caltor South: Melbourne University Press. Clancy, Laurie. 1992. A Reader’s Guide to Australian Fiction. Melbourne: Oxford University Press. Davis, Kerry. 1998. Across Country: Stories from Aboriginal Australia. Sydney: ABC Books. Davis, Jack, et al. 1990. Paperbark: A Collection of Black Australian Writings. St. Lucia: University of Queensland Press. Ferrier, Carole. 1985. Gender, Politics and Fiction: Twentieth Century Australian Women’s Novels. London: University of Queensland Press. Hergenhan, Laurie. 1994. The Australian Short Story: A Collection 1890s-1990s. St. Lucia: University of Queensland Press. Hodge, Bob and Mishra, Vijay. 1990. Dark Side of the Dream: Australian Literature and the Postcolonial Mind. Sydney: Allen & Unwin. Loomba, Ania. 1998. Colonialism/Postcolonialism. London: Routledge. Whitlock, Gillian and Carter, David. 1992. Images of Australia: An Introductory Reader in Australian Studies. St. Lucia: University of Queensland Press. Walter, James. 1991. Australian Studies: A Survey. Melbourne: Oxford.